PİCASSO'NUN "AVİGNONLU KIZLAR" TABLOSU: MODERN SANATIN BAŞLANGICI

 

Ayşegül Devecioğlu'nun 2023 Sait Faik Hikaye Armağanı olarak seçilen eseri Anatomi Dersi'nin ilk öyküsünde karşılaştım ilk kez bu tabloyla. Hatta arka kapak yazısında da yer verir bu kısma Devecioğlu. Çok etkilenip düşündüm, bir tablo önünde hayatı sorgulamak nasıl bir şey diye. Peki neydi bu Avignonlu Kızlar tablosu? 

 Pablo Picasso’nun 1907 yılında tamamladığı Avignonlu Kızlar (Les Demoiselles d'Avignon), sadece sanatçının kariyerinde bir dönüm noktası olmakla kalmaz, modern sanatın doğuşunun da en güçlü simgelerinden biri kabul edilir. Bu tabloyu anlamak için Picasso’nun neden böylesine radikal bir yol seçtiğini, döneminin sanatsal ve toplumsal bağlamlarını göz önünde bulundurmak gerekir.

Kırılan Gelenekler ve Avignonlu Kızlar’ın Doğuşu

20. yüzyılın başlarında sanat dünyası hâlâ Empresyonizm’in ve Post-Empresyonizm’in etkisi altındaydı. Ancak Picasso, sanatın mevcut kalıplarını ve izleyiciye sunuluş biçimini kökten değiştirmeyi hedefledi. Avignonlu Kızlar, bu dönüşümün başlangıcıydı. Bu tablo, beş çıplak kadının, geleneksel güzellik ve orantı anlayışını alt üst eden sert, geometrik formlarda resmedildiği bir sahneyi betimler. Kadınlar, Barselona’daki Avignon Caddesi’ndeki bir genelevden esinlenilerek çizilmiştir; dolayısıyla, toplumsal ve ahlaki normlara bir başkaldırı niteliği taşır.

 Kübizm’in Temelleri

Avignonlu Kızlar kübizm akımının ilk örneği olarak kabul edilir. Picasso, bu tabloda klasik perspektif anlayışını reddederek, figürleri çoklu açılardan resmetmiş, böylece izleyicinin nesneleri tek bir bakış açısıyla algılama alışkanlığını kırmıştır. Kadınların yüzlerindeki maskeler ise Afrika sanatından esinlenilmiştir. Picasso, bu maskeleri kullanarak Batı’nın geleneksel estetik anlayışını sorgulamış ve alternatif kültürel ifade biçimlerine yönelmiştir.

Şok Etkisi ve Sanat Dünyasının Tepkisi

Avignonlu Kızlar, tamamlandığında büyük bir şok etkisi yaratmış ve birçok sanatçı ve eleştirmen tarafından anlaşılamamıştır. Picasso’nun yakın çevresinden bile bazıları, eserin radikal doğasını kabul etmekte zorlanmıştır. Örneğin, o dönemin ünlü eleştirmeni André Salmon, tabloyu "dehşet verici" olarak tanımlamıştır. Ancak zamanla bu tablo, modern sanatın temellerini atan başyapıtlardan biri olarak kabul görmüştür.

 Sanat Tarihine Etkisi

Avignonlu Kızlar, modern sanata yeni bir yol açtı. Picasso’nun bu radikal hamlesi, diğer sanatçılar üzerinde derin bir etki bıraktı ve kübizmin doğuşunu tetikledi. Sanatta, gerçeği birebir kopyalamak yerine, onu parçalara ayırarak yeniden yaratma fikri öne çıktı. Bu yeni yaklaşım, hem sanat dünyasında hem de geniş kitleler arasında sanata olan bakışı değiştirdi.

Sanatın Sınırlarını Zorlamak

Avignonlu Kızlar, yalnızca sanatsal bir devrim olarak görülmemeli, aynı zamanda toplumsal normları da sorgulayan bir başkaldırı olarak ele alınmalıdır. Picasso’nun bu eseri, sanatı tanımlayan geleneksel kalıpları yıkarak, 20. yüzyıl sanatına özgürlüğün ve yaratıcılığın kapılarını açmıştır. Bu nedenle, Avignonlu Kızlar, modern sanatın başlangıç noktası ve sınırları zorlayan bir başyapıt olarak her zaman hatırlanacaktır.

Sanat, dünyayı algılama biçimimizi şekillendirir ve Avignonlu Kızlar, bize tek bir bakış açısına bağlı kalmaktansa, çoklu perspektiflerle düşünmenin değerini öğretir. Picasso’nun bu devrimci eseri, bugün hala çağdaş sanatçılara ilham vermekte ve sanatın ne kadar güçlü bir ifade aracı olduğunu kanıtlamaktadır.